από δω παρέπλευσαν τις ανατολικές ακτές του Θερμαϊκού κόλπου και, αφού διέσχισαν τη Μακεδονία και την Ήπειρο, εγκαταστάθηκαν τελικά στο Λάτιο. Επικεφαλής της τρωικής αυτής ομάδας ήταν ο ήρωας Αινείας, που από τη ρωμαϊκή παράδοση θεωρείται πρόγονος του Ρωμύλου, ιδρυτή της Ρώμης, ενώ ο γιος του Ίουλος γενάρχης της ρωμαϊκής gens Iulia. Με το πέρασμα του Αινεία από τη Χαλκιδική και τις ακτές του Θερμαϊκού κόλπου σχετίζεται και η ίδρυση της ομώνυμης πόλης Αινείας (κοντά στη Νέα Μηχανιώνα ή την Επανομή). Γι’ αυτό και σε νομίσματα της πόλης αυτής (του 6ου π.Χ. αιώνα) εικονίζεται ο Αινείας. Τέλος, σύμφωνα με άλλη αρχαία παράδοση, από τη Χαλκιδική (Ακτή) είχαν περάσει και οι Τυρρηνοί (ή Τυρσηνοί), που ταυτίζονται με τους γνωστούς Ετρούσκους, οι οποίοι, όπως είναι γνωστό, είχαν βαθμιαία αφομοιωθεί από τους Ρωμαίους. Την παράδοση αυτή επιβεβαιώνουν τόσο ο Ηρόδοτος όσο και ο Θουκυδίδης, οι οποίοι επισημαίνουν στην εποχή τους υπολείμματα από Τυρρηνούς στη Χερσόνησο του Άθω ή στην ενδοχώρα της Χαλκιδικής. Ο Ηρόδοτος μάλιστα διευκρινίζει ότι πρόκειται για πληθυσμιακά υπολείμματα των Τυρρηνών εκείνων που είχαν τελικά εγκατασταθεί στην Ουμβρία της Ιταλίας.
Αλλά, εκτός από τους προγόνους τους, και οι ίδιοι οι Ρωμαίοι είχαν την ευκαιρία να γνωρίσουν τη Χαλκιδική και να εκτιμήσουν την εξαιρετική της θέση αρκετά χρόνια πριν ακόμη από την κατάκτηση της Μακεδονίας κατά τις ναυτικές τους επιχειρήσεις στο Βόρειο Αιγαίο στη διάρκεια των δυο τελευταίων μακεδονικών πολέμων. Η πρώτη ναυτική τους δράση χρονολογείται στα 200 π.Χ. Τη χρονιά αυτή, όπως μας πληροφορεί ο Τίτος Λίβιος, ο ρωμαϊκός στόλος είχε πλεύσει από τη Σκιάθο στα παράλια της Χαλκιδικής με σκοπό την κατάληψη των κυριότερων πόλεών της. Οι Ρωμαίοι επιχείρησαν να καταλάβουν τη Μένδη και την Τορώνη αλλά απέτυχαν. Κατάφεραν όμως στη συνέχεια να καταλάβουν την Άκανθο (πλάι στη σημ. Ιερισσό). Αφού λεηλάτησαν την πόλη αυτή, επέστρεψαν στη Σκιάθο.
Η δεύτερη ναυτική επιχείρηση των Ρωμαίων στη Χαλκιδική έγινε το 169 π.Χ., δηλ. ένα χρόνο πριν από την κατάκτηση της Μακεδονίας. Στα πλαίσια της ναυτικής αυτής επιχείρησης, οι Ρωμαίοι λεηλάτησαν την ύπαιθρο των πόλεων Αινείας και Αντιγόνειας και σε συνέχεια την Παλλήνη. Κύριος όμως στόχος τους ήταν η Κασσάνδρεια. Έτσι, με την άφιξη ναυτικής βοήθειας από τους βασιλείς Ευμένη και Προυσία, πολιόρκησαν την Κασσάνδρεια, που την υπεράσπιζε ισχυρή φρουρά από Μακεδόνες, Ιλλυριούς και Αγγριάνες. Δόθηκαν αρκετές μάχες έξω από τα τείχη της πόλης. Όταν όμως η φρουρά της Κασσάνδρειας ενισχύθηκε από άλλους 500 μισθοφόρους Γαλάτες (Βαστάρνες), που τους έστειλε με 10 πλοία ο βασιλιάς Περσέας, οι Ρωμαίοι έχασαν πια κάθε ελπίδα, έλυσαν την πολιορκία της και έπλευσαν στη Σιθωνία με στόχο την κατάληψη της Τορώνης. Ωστόσο, μόλις διαπίστωσαν ότι την πόλη την υπεράσπιζε ισχυρή φρουρά, παραιτήθηκαν από κάθε προσπάθειά τους και έπλευσαν στο λιμάνι της Δημητριάδας (σημ. Βόλου).
Από το 168 π.Χ., που η Μακεδονία υποτάχτηκε στους Ρωμαίους, μετά τη νίκη τους στην Πύδνα σε βάρος του Περσέα, του τελευταίου βασιλιά της Mακεδονίας και για έναν περίπου αιώνα δεν έχουμε καμιά πληροφορία για τη Χαλκιδική. Στο προσκήνιο της ιστορίας εμφανίζεται αυτή και προσελκύει το ενδιαφέρον των Ρωμαίων μόνο στα μέσα περίπου του 1ου π.Χ. αιώνα, στην περίοδο δηλ. που έγιναν οι γνωστοί πολιτικοί μετασχηματισμοί στο Ρωμαϊκό κράτος, οι οποίοι έστρεψαν τη ρωμαϊκή πολιτική σε καινούργιους προσανατολισμούς. Ίσως μάλιστα δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το ενδιαφέρον τους για τη Χαλκιδική εκδηλώθηκε κατά τη χρονική περίοδο που κυκλοφόρησαν η Αινειάδα του Βιργίλιου και η ιστορία του Τίτου Λίβιου, δυο έργα δηλ. που ξανάφεραν στη μνήμη των Ρωμαίων τις σχέσεις των προγόνων τους με τη Χαλκιδική.
Το ρωμαϊκό αυτό ενδιαφέρον και οι επιπτώσεις του στην ιστορία της Χαλκιδικής είναι αδύνατο να προσδιοριστούν σε όλη την έκτασή τους, με βάση τα σημερινά τουλάχιστον αρχαιολογικά και επιγραφικά δεδομένα, εννοούμε βέβαια το δημοσιευμένο σχετικό υλικό, γιατί το αδημοσίευτο, που βρίσκεται στα Μουσεία Θεσσαλονίκης και Πολυγύρου, δεν μας ήταν προσιτό. Ωστόσο, από το λίγο δημοσιευμένο υλικό, στο οποίο στηρίχτηκε η έρευνά μας, διαπιστώθηκε ότι το ενδιαφέρον των Ρωμαίων για τη Χαλκιδική ήταν πολλαπλό (πολιτικό, στρατιωτικό, οικονομικό κλπ.) και εκδηλώθηκε τόσο από Ρωμαίους ιδιώτες-εμπόρους με την ίδρυση ρωμαϊκής κοινότητας στην Άκανθο όσο κι από το επίσημο ρωμαϊκό κράτος με την ίδρυση ρωμαϊκής αποικίας στην Κασσάνδρεια. Οι δυο αυτές χαρακτηριστικές ενέργειες των Ρωμαίων, που είχαν σαν συνέπεια, ανάμεσα στ’ άλλα, τη δημογραφική και οικονομική διείσδυσή τους στη Χαλκιδική, στάθηκαν πραγματικό ορόσημο στη ρωμαϊκή ιστορία της περιοχής αυτής.
Η ρωμαϊκή πολιτική με όλες τις γνωστές σκοπιμότητες για την εξυπηρέτηση ποικίλων κρατικών ρωμαϊκών συμφερόντων εκφράζεται πιο άμεσα μέσω μιας άλλης ενέργειας των Ρωμαίων στη Χαλκιδική, πρόκειται για την ίδρυση ρωμαϊκής αποικίας στη σπουδαιότερη ελληνιστική πόλη της Χαλκιδικής, την Κ α σ σ ά ν δ ρ ε ι α, η οποία εξυπηρετούσε τόσο τα πολιτικό-στρατιωτικά όσο και τα οικονομικά συμφέροντα της Ρώμης. Τα στοιχεία που έχουμε για τη ρωμαϊκή αυτή αποικία είναι ασύγκριτα περισσότερα απ’ ότι για τη ρωμαϊκή κοινότητα της Ακάνθου.
Συνεχίζεται...
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Δημήτρης Κ. Σαμσάρης - Καθηγητής Ρωμαϊκής Ιστορίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
Παντελής Μ. Νίγδελης - Καθηγητής στον Τομέα Αρχαίας Ελληνικής, Ρωμαϊκής, Βυζαντινής και Μεσαιωνικής Ιστορίας ΑΠΘ
ΕΡΕΥΝΑ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΩΝ-ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ
Βαγγέλης Κατσαρίνης - Ηλεκτρονικός - Κατασκευαστής Ιστοσελίδων Διαδικτύου
ΠΗΓΗ
.jpg)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου