Ο χρυσός χωρίζει ξανά στα δύο τους κατοίκους

Στη Στρατονίκη, ένα από τα λεγόμενα Μαντεμοχώρια της Βορειοανατολικής Χαλκιδικής, οι σήραγγες του μεταλλείου της Μαύρης Πέτρας βρίσκονται 200 μέτρα κάτω από τα πόδια μας. Οι μεταλλωρύχοι εξορύσσουν μόλυβδο και τσίγκο, χρυσός δεν έχει εξορυχθεί ακόμη ούτε ουγκιά στη Χαλκιδική.

Ο Χρήστος Μπρίκος που ζει στο χωριό, εργάστηκε 25 χρόνια στα μεταλλεία. Ο πατέρας του ήταν και εκείνος μεταλλωρύχος. Και ο ίδιος δεν εμπόδισε τα δύο παιδιά του να κατέβουν στις σήραγγες.

Ο Μπρίκος και πολλοί ακόμη στα Μαντεμοχώρια παρακολούθησαν με ανακούφιση τις ανακοινώσεις για την επικείμενη εξαγορά της European Goldfields, ιδιοκτήτριας των μεταλλείων, από τον καναδικό κολοσσό Eldorado Gold που φιλοδοξεί να εξορύξει από τα σπλάγχνα της Ολυμπιάδας και τις Σκουριές περίπου 9,6 εκατ. ουγκιές χρυσού και 1.250 καράτια χαλκού.

Στον αντίποδα, κάτοικοι και κινήσεις πολιτών στα γειτονικά χωριά δηλώνουν «έτοιμοι να ματώσουν» ώστε να προλάβουν ένα περιβαλλοντικό έγκλημα, όπως λένε. Στον καιρό της κρίσης, ο χρυσός χωρίζει ξανά στα δύο τη Χαλκιδική.

«ΘΑ ΚΑΤΑΣΤΡΑΦΟΥΜΕ». Οδηγούμε παραλιακά από το Στρατώνι στην Ιερισσό με καταρρακτώδη βροχή. Το νερό που σκεπάζει τον δρόμο στις στροφές έχει κόκκινο χρώμα. «Οι προηγούμενες εταιρείες άφησαν ανοιχτές πληγές. Εμειναν φράγματα αδρανών στο δάσος και μια λίμνη που σχεδιαζόταν για απόβλητα. Υπάρχουν και καθιζήσεις».

Η δασολόγος Κατερίνα Ιγγλέζη μιλά με πάθος κατά των μεταλλείων. Οι κάτοικοι που συγκεντρώθηκαν στην καφετέρια του χωριού, είναι όλοι εξαιρετικά δύσπιστοι απέναντι στην περιβαλλοντική ευαισθησία των επενδυτών.

«Η περιοχή έχει ψαράδες, αγρότες και επαγγελματίες που ασχολούνται με τον τουρισμό. Με παραδείγματα εξόρυξης χρυσού στη Χιλή και την Αργεντινή, φοβόμαστε ότι θα καταστραφούμε. Δεν θα έχουμε δρόμο να φύγουμε ούτε νερό να πιούμε», λέει η Ειρήνη Μάρκου.

Στο Στρατώνι, στα γραφεία της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός που εκμεταλλεύεται σήμερα τα μεταλλεία, οι εκπρόσωποί της έχουν μια απάντηση για κάθε ένσταση. Συζητούμε για το κυάνιο, λέξη απαγορευμένη και «κόκκινη γραμμή» σε κάθε διαμαρτυρία κατά των μεταλλείων. Το κυάνιο χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο για την επεξεργασία του χρυσού, είναι όμως ύποπτο ως εξαιρετικά τοξικό δηλητήριο.

Ο Κώστας Γεωργαντζής, εκπρόσωπος της εταιρείας, επαναλαμβάνει δύο φορές ότι στο νέο εργοστάσιο μεταλλουργίας στον Μαντέμ Λάκκο δεν θα χρησιμοποιηθεί κυάνιο. «Για την επεξεργασία του χρυσού επιλέξαμε ακριβότερη τεχνική, την πυρομεταλλουργία», σημειώνει. Και όταν ρωτάμε γιατί μια εταιρεία προτιμά την ακριβή μέθοδο αντί της φθηνότερης, έστω και αν εκείνη είναι επικίνδυνη, απαντά ότι το επενδυτικό σχέδιο εγκρίθηκε με την προϋπόθεση να μη χρησιμοποιηθεί κυάνιο. Σε πολύ μικρές ποσότητες, εξάλλου, κυάνιο χρησιμοποιείται 40 χρόνια στον εμπλουτισμό των μεταλλευμάτων στη Χαλκιδική.

ΤΟ ΝΕΡΟ. Πίσω στην Ιερισσό, περισσότερο από το κυάνιο, οι κάτοικοι ανησυχούν για τις επιπτώσεις στον υδροφόρο ορίζοντα. «Υπάρχουν πηγές κοντά στο μεταλλείο που θα αποστραγγιστούν. Σχεδιαζόταν να κατασκευαστούν τρία φράγματα στην περιοχή. Τα δύο εγκαταλείφθηκαν και βιάστηκαν να γίνει πρώτο εκείνο στο Γομάτι, σπουδή που δείχνει πολλά», σημειώνει ο Κώστας Ευθυμίου, δημοτικός σύμβουλος.

Το θέμα του νερού τίθεται στην εταιρεία. Αναλαμβάνει να απαντήσει ο Μιχάλης Θεοδωρακόπουλος, γενικός διευθυντής του μεταλλείου στο Στρατώνι. Δείχνοντας μια μακέτα στον τοίχο με το ανάγλυφο της περιοχής, εξηγεί ότι κάθε χρόνο απορρέουν στη θάλασσα 11,5 εκατ. κυβικά μέτρα νερό. «Εμείς θα χρησιμοποιήσουμε τα 2 εκατ. κυβικά μέτρα», υπογραμμίζει.

Οι αυστηρές περιβαλλοντικές μελέτες που εγκρίθηκαν τον περασμένο Ιούλιο - άδικες για την εταιρεία, υποστηρίζουν κάποιοι - δεν πείθουν τους κατοίκους στην Ιερισσό. Εκείνοι ανησυχούν «για τη θάλασσα που βάφεται κόκκινη όταν βρέχει» και τη σχεδιαζόμενη ανοιχτή εξόρυξη στο κατάφυτο βουνό του Κάκκαβου, παρέμβαση που θα εξαφανίσει, όπως γράφουν στα ενημερωτικά φυλλάδια που εκδίδουν, χιλιάδες δένδρα.

Ο Γιώργος Λαγώντζιος που αντιδρά στην επένδυση, παραθέτει αριθμούς: «Τα 2.500 χρόνια που λειτουργούν τα μεταλλεία εξορύχθηκαν 30 εκατ. τόνοι, από τους οποίους οι 20 εκατ. τόνοι μετά το 1927 από τον Μποδοσάκη. Το νέο σχέδιο προβλέπει τα επόμενα 20 χρόνια εξόρυξη 200 εκατ. τόνων».

Η Μελαχρινή Λιάκου συνηγορεί: «Θα προσφύγουμε ξανά στο ΣτΕ και στο τέλος θα σταθούμε μπροστά στα μηχανήματα. Αν τα μεταλλεία σήμαιναν ανάπτυξη, τότε δεν θα είχαμε αφρικανούς μετανάστες στην Ευρώπη αλλά τουρίστες».

Το δίλημμα και η ιστορία

«Θα καμφθούν οι αντιδράσεις από την ίδια τη ζωή»

Δήμαρχος Αριστοτέλη εκλέχτηκε πέρυσι ο Χρήστος Πάχτας, άλλοτε πανίσχυρος υπουργός των κυβερνήσεων Σημίτη. Ο Πάχτας κέρδισε σε πολωμένο κλίμα τις εκλογές κάνοντας σημαία την επένδυση στα μεταλλεία. Ως παιδί οικογένειας μεταλλωρύχων που μετανάστευσε στο Βέλγιο και έχασε συγγενείς στα ορυχεία, δεν θα περίμενε κανείς να μιλά με τόσο πάθος υπέρ της επένδυσης. «Εχουμε να επιλέξουμε μεταξύ της ανάπτυξης με περιβαλλοντικά κριτήρια και της μη ανάπτυξης», λέει.

Με χειρισμούς του Πάχτα, το ελληνικό Δημόσιο αγόρασε τα μεταλλεία από την TVX αντί 11 εκατ. ευρώ και στη συνέχεια τα πούλησε με το ίδιο τίμημα στην εταιρεία Ελληνικός Χρυσός. Εκείνη η συμφωνία κρίθηκε από την Κομισιόν ότι παραβιάζει τους ευρωπαϊκούς κανόνες περί κρατικών ενισχύσεων, γι' αυτό και ζητήθηκε πρόσφατα από την εταιρεία να επιστρέψει στο Δημόσιο 15,4 εκατ. ευρώ, που θεωρήθηκαν παράνομη επιδότηση.

«Μεταλλεία χωρίς άδεια δεν αξίζουν και πολλά», απαντά σήμερα ο Πάχτας για τους χειρισμούς εκείνης της περιόδου. Προσθέτει πάντως ότι «οι αντιδράσεις για τα μεταλλεία θα καμφθούν από την ίδια τη ζωή. Θα ενημερώσουμε τον κόσμο και θα παρακολουθούμε στενά τις περιβαλλοντικές δεσμεύσεις της εταιρείας».

 

 tanea.gr